اقیانوس ها و تقسیم بندی اقلیمی

          محمود آذرایین 
            بازدید : 1692
          جمعه 09 آبان 1393
           نظرات (0)
        

اقیانوس های تاثیر گذار در جهان به سه مورد تقسیم می شوند:

1- اقیانوس هند:

اقیانوس هند سوّمین اقیانوس بزرگ جهان است و ۲۰٪ از سطح کره زمین را پوشانده است. همچنین گرمترین حوزهٔ اقیانوسی جهان به شمار می‌آید (نمونه بارز آن خلیج فارس است، که از شاخه‌های این اقیانوس به‌شمار می‌آید و بر طبق آمار گرمترین ناحیه آبی جهان با ۳۲ درجه سانتیگراد می‌باشد). از جمله مهمترین تاثیرات این اقیانوس ایجاد بادهای باران‌آور موسمی است که در سرتاسر جنوب شبه قاره هند و آسیای جنوب شرقی باعث ایجاد باران‌های فصلی و همچنین جریان‌های آب‌گرم استوایی می‌شود. این اقیانوس از شمال به آسیا، از غرب به آفریقا، از شرق به استرالیا و از جنوب به اقیانوس منجمد جنوبی منتهی می‌شود.

۳۷ کشور در کرانه و ۱۷ کشور از آبراهه‌های کوچکتر به این اقیانوس راه دارند. بیشتر این کشورها از کشورهای توسعه‌نیافته و از زمره کشورهایی هستند که اصلاحا کشورهای جنوب نامیده می‌شوند. راه ورود به هفت دریای مهم جهانی و چهار تنگه راهبردی جهان یعنی هرمز، باب‌المندب، مالاکا، و سوئز از این اقیانوس می‌گذرد.

2- اقیانوس آرام:

اقیانوس آرام بزرگ‌ترین پهنهٔ آبی جهان است. گستره این پهنه ۱۶۵٬۷۲۱٬۰۰۰ کیلومتر مربع است که ۴۶% از تمام آب‌های روی زمین را شامل شده و بیش یک سوم سطح زمین را می‌پوشاند. به این اقیانوس پاسیفیک و کبیر نیز گفته می‌شود، که نام پسیفیک توسط دریانورد پرتغالی فردیناند ماژلان در سال ۱۵۲۰ بر این اقیانوس گذاشته شده‌است. این ابردریا از شرق به قاره آمریکا، از جنوب به قطب جنوب، از شمال به دریای برینگ و از غرب به آسیا و اقیانوسیه کشیده می‌شود. خود این اقیانوس پهناور به دو بخش شمالی و جنوبی بخش شده‌است. عمیق‌ترین نقطه آبی جهان گودال ماریانا با ژرفای ۱۰۹۱۱ متر در این اقیانوس قرار دارد.

3- آقیانوس اطلس:

اقیانوس اَطلَس یا اقیانوس آتلانتیک، دومین اقیانوس بزرگ دنیا است که قاره‌های آفریقا و اروپا را از قاره آمریکا جدا می‌سازد و درازایش نیز از جنوبگان تا اقیانوس منجمد شمالی است. نام اقیانوس آتلانتیک از یک لغت یونانی به معنای دریای اطلس گرفته شده است. نخستین بار هرودت این اقیانوس را دریای اطلس نامید.

اما اقلیم شناسان و هواشناسان جهان اقیانوس ها را به دلیل اثرگذاری بخش هایی از اقیانوس در عرض جغرافیایی خاص آنها را به قسمت هایی تقسیم می کنند:

شاخص دوقطبی اقیانوس هند از جمله این تقسیم بندی می باشد:

Western Tropical Indian Ocean (WTIO) SST index - استوایی غربی اقیانوس هند

Southeastern Tropical Indian Ocean (SETIO) SST index - استوایی جنوبی اقیانوس هند

Dipole Mode Index (DMI)DMI index - شاخص مدل دوقطبی

South Western Indian Ocean (SWIO) SST index - جنوب غربی اقیانوس هند

بزرگترین منبع آبی جهان توانایی تغییر و تحولات اقلیمی کل دنیا دارد تایید این گفته را می توان با پدیده ی النینو و یا لانینا صدق کرد:

تقسیم شدن به 4 قسمت طبق تصویر بالا نشان از عظمت این پهنه ی آبی می باشد. لازم به ذکر است پدیده ی برهمکنشی اقیانوسی - اتمسفری النینو و لانینا در منطقه قرمز رنگ تصویر می باشد.(nino3.4)

اقیانوس اطلس بدلیل کشده شدن بین قطبین آن ها را بصورت شمالگان و جنوبگان تقسیم بندی کرده اند.