تغییر عناصر اقلیمی و تاثیر آن بر کمیت و کیفیت خرما
((مطالعه موردی: شهرستان گراش))
محمود آذرایین کمال امیدوار
کارشناس ارشد اقلیم شناسی دانشگاه یزد استاد اقلیم شناسی دانشگاه یزد
چکیده:
آب و هوا از مهمترین عامل های موثر بر نمو و بازدهی محصولات کشاورزی می باشد. به طور کلی عملکرد مناسب گیاهان در فصل رشد در بازه های دمایی مشخصی و آبیاری خاص صورت می‌گیرد که در خارج از این بازه‌ها عملکرد گیاه از لحاظ کمی و کیفی کاهش می‌یابد. گرمایش جهانی یکی از مهمترین مخاطرات محیطی برای آینده کشاورزی جهان است که می تواند با تغییر مقادیر آستانه‌های اقلیمی، تغییرات شدیدی را در نمو و تولید محصولات کشاورزی ایجاد نماید و همچنین مبحث تغییر اقلیم از این جهت مهم می باشد که تاثیر مستقیم بر تغذیه بشرِ هر لحظه در حال رشد دارد. شهرستان گراش با اقلیم گرم، خشک و فقر بارش و با روند افزایش دما و کاهش بارش در آمار 24 سال اخیر(سال1369 تا سال 1392) خود تغییر در عناصر اقلیمی را تایید کرده و می بایست برای محصولات کشاورزی خصوصاً خرما که قطب لاینفک تغذیه در این شهرستان است که از منفعت های اقتصادی نیز برخوردار می باشد چاره ای اندیشید؛
پس از جمع آوری و بررسی آمار مجموع بارش، دمای میانگین و متوسط رطوبت سالیانه گراش مشخص شد که اقلیم گراش از نظر رطوبت و بارش با کاهش و دما با افزایش روبه روست. یافته های تحقیق نشان میدهد که روند آتی تغییرات دمای شهرستان گراش در اثر پدیده گرمایش جهانی، افزایش متوسط تعداد روزهای با دماهای حداکثر بالاتر از 45 درجه سانتی گراد در دوره 24 ساله موجب کاهش عملکرد محصول خرما و احتمالاً شدت یافتن برخی امراض مانند خشکیدگی خوشه نخل خواهد شد. بر اساس نتایج به دست آمده در ماههای تیر و مرداد به عنوان پیک فعالیت نخل در تولید محصول خرما، با توجه به تغییرات دمایی پیش‌یابی شده و عدم بارش به موقع، بیشترین آسیب را به محصول خرما وارد می‌نمایند.
در مقاله پیش رو با پیشنهاد دادن برخی از راهکارها جهت منطبق کردن خرما با شرایط اقلیمی نامناسب با رشد و تکامل محصول از آسیب های احتمالی تا حد زیادی جلوگیری شود.
کلید واژگان: تغییر اقلیم شهرستان گراش، خرما، امنیت تغذیه، خرمای گراش،
