با شروع فصل گرم سال بدلایلی که در ادامه گفته شده با صعود هوا و تراکم و نهایتا به اشباع رسیدن رطوبت موجب بارندگی های رگباری باران می شود و این اتفاق به مدت چندین روز ادامه دارد ( از اواخر تیر تا اوایل شهریور) که در گذشته آن را به چهل پسین معروف کرده اند. در ادامه الکوهای شکل گیری بارش های تابستانه را به اختصار گفته شده است.
در الگوهای بارش تابستانه، یکی زبانه کم فشار موسمی رطوبت را از اقیانوس هند و خلیج بنگال به جنوب شرق کشور حمل می کند و با تقویت این رطوبت توسط دریای عمان و خلیج فارس در اثر گرمایش زمینی ، کم فشارحرارتی تشکیل شده و از سویی دیگر با تضعیف و عقب نشینی پرفشار جنب حاره ای در محل باعث صعود رطوبت ناگهانی در ساعات بعد از ظهر برای بخش های جنوب شرقی و غربی کشور می شود .
و دومی زبانه کم فشار موسمی در سطح زمین بخش هایی از کشور را در بر می گیرد و در شمال غرب یک سیستم پرفشار حاکم می گردد. در اثر برخورد و تقابل این دو سیستم فشار، جبهه نیمه ساکن روی ایران مستقر، و نفوذ هوای سرد شمالی به سمت کم فشار موسمی باعث صعود آن می شود.
(ضرب المثل معروف منطقه جنوب فارس)(یکَ پل گاش خر اگره و یکتَ ناگره=یک گوش خر بارش اتفاق می افتد و دیگری نه) یعنی چه؟یا چرا در حدفاصل چند صدمتر یک بارش شدید رگباری اتفاق می افتد و دیگری دریغ در یک لکه ابر؟
علت این امر این است که برای ریزش باران فقط صعود رطوبت کافی نیست بلکه نیازمند تمرکز کم ارتفاع در سطح 500 هکتوپاسکال و واگرایی در 200 هکتوپاسکال هستند و شرط ریزش بارش منوط به وجود هر دو الگو خواهد بود.
چند نکته:
+ مونسن ریشه کلمه عربی موسم است.
+ در هنگام تغییر فصول سال وزش بادها 180 درجه تغییر می کنند.
+ برخی کارشناسان معتقدند مکان هایی را می توان موسمی خیز نامید که در تابستان ها و زمستان ها چرخند ها و واچرخندهای دایمی داشته باشند.
